Afbouw derogatie aangevochten door stichting Stikstofclaim. De kop boven het nieuwsbericht dat voorbij komt op internet doet me glimlachen. Want ik weet al wat er komt. Terwijl de meeste spelers in de sector zich op basis van de politieke realiteit al min of meer hebben neergelegd bij een krimp van de veehouderijsectoren, blijft Jan Cees Vogelaar als een ‘diehard’ straatvechter strijden voor de sector die hem zo na aan het hart ligt. Hij is al een tijd niet praktiserend meer, financieel hoeft hij zich geen zorgen meer te maken. Toch vliegt hij er als beginnend 60’er nog steeds als een jonge hond in zodra de boeren in zijn ogen weer eens zwaar onrecht wordt aangedaan.
Het mooie van Jan Cees is dat hij er niet alleen met gestrekt been in gaat, maar ook weinig slaapt. De vele uren die daarmee vrij komen, steekt hij in het genereren van kennis over hoe de vork nu precies in de steel steekt op de onderwerpen die de sector in de greep houden. Dat levert hem niet alleen een ongeëvenaarde dossierkennis op, maar ook tal van vragen die op z’n minst erg nieuwsgierig maken. Belangenbehartigers in de veehouderijsectoren en Tweede Kamerleden zouden er meer gebruik van moeten maken, al was het maar om de onderste steen boven te krijgen. Zo vraagt hij zich oprecht af waarom de veestapel in Nederland moet krimpen. Wat zijn de argumenten? De natuur? ‘Laat dan eerst de bodemanalyses zien en stikstofdepositiemetingen waaruit dat blijkt. Ik heb ze nog niet gezien, ondanks 32 Wet op Openbaar Bestuur-verzoeken.’ Moet het vanwege de waterkwaliteit? ‘Kom maar op met de metingen die het aandeel van de landbouw in de met Nutriënten Verontreinigde-gebieden aantonen dan.’ Die zijn er niet, wel het Stone-model dat vol zit met fouten.’
Op basis dat weinige slapen en het doorspitten van alle WOO-verzoeken, komt Jan Cees tot de nuchtere constatering dat Nederland de derogatie niet is kwijtgeraakt omdat de Europese Unie wil dat er minder vee komt. Nee hoor. ‘LNV heeft er zeer bewust voor gekozen om de EU-commissie onjuist te informeren. Nederland heeft een monitoring naar Brussel gestuurd met 60% van de meetpunten in stedelijke gebieden. Die komen allemaal boven de norm uit. Maar wie krijgt de schuld? De landbouw.’ Hij heeft er nog één en stelt dat Nederland bij het verzoek om nieuwe derogatie in voorjaar 2023 bewust verouderde informatie naar Brussel stuurde. ‘Brussel vindt dat Nederland te veel vee heeft en wil een dalende trend zien. En dus wat doet LNV? Ze sturen bewust cijfers die niet verder gaan dan 2016. Dat het aantal stuks vee sinds 2016 fors is gedaald, wordt gewoon doodgezwegen.’
Iedereen mag raden naar het waarom. Politieke kleur misschien? ‘Iedereen die een tijdje rondloopt in de Haagse wereld weet dat Dick Bal de kluit belazerd.’ Ter verduidelijking: Dick Bal is de ecoloog die aan het hoofd staan van het ambtenarenapparaat van LNV. Hij heeft volgens Jan Cees duidelijk een agenda. De voormalig veehouder uit Flevoland wijst ook nog even op Schiermonnikoog. ‘Een veestapelkrimp van 40% en toch ammoniak in de lucht, hoe kan dat nou?’ En op het verschil tussen Frankijk en Nederland. ‘Nederland blijft zich maar verschuilen achter het argument: we kunnen niet anders want Brussel wil het. Maar de Franse president Macron knipt onder druk van de boerenprotesten héél even met zijn vingers en Brussel laat meteen de 4% braaklegging vallen.’ Zullen we het de immer lachende Mark Rutte ooit zien doen?
Vogelaars’ boodschap: ‘Kom niet aan met politieke realiteit. Die bepaal jezelf, door je houding, je gedrag en door je goed te informeren hoe zaken werkelijk in elkaar steken.’ Zijn strijdvaardigheid is bewonderenswaardig en moet je koesteren. Tegelijkertijd is zijn boodschap zorgwekkend. Als dit inderdaad de houding is waarmee LNV acteert, mogen boeren in Nederland zich oprecht zorgen maken.
