Energieopslag leeft onder akkerbouwers. Bij Countus komt een toenemend aantal vragen binnen over het onderwerp. Investeren in accu’s kan interessant zijn, maar marktfluctuaties kunnen impact hebben op het rendement.
Countus accountants + adviseurs merkt dat agrarische ondernemers interesse tonen in de mogelijkheden van energieopslag. ‘We krijgen een toenemend aantal vragen over dit onderwerp. Het leeft zeker’, zo zegt Harry Roetert, bedrijfsspecialist duurzaamheid en nieuwe energie. Zijn collega Hessel Kingma, branchespecialist akkerbouw, weet dat enkele akkerbouwers in Friesland intussen hebben geïnvesteerd in een accu van 0,45 megawatt. Navraag leert dat deze ondernemers het nu nog net te vroeg vinden om hierover te vertellen. Het onderstreept nog maar eens dat de nodige akkerbouwers momenteel over voldoende liquide middelen beschikken om te investeren in energieopslag. ‘De investeringsruimte is er. Verschillende akkerbouwers investeren in duurzaamheid’, zegt Kingma. Roetert vult aan: ‘Investeren in energieopslag is fiscaal aantrekkelijk en kan rendement opleveren.’
Voldoende ruimte cruciaal
Om te kunnen handelen op de energiemarkt, ziet Countus op dit moment vooral kansen voor bedrijven met een grootverbruik-aansluiting. Daarbij is het van belang dat de aanvoer- en transportovereenkomst voldoende ruimte biedt voor zowel het terugleveren als het afnemen van energie. Aan de hand daarvan kun je zien hoeveel ruimte er is om te handelen op de verschillende energiemarkten. ‘Het aanpassen van aansluitingen en overeenkomsten is op dit moment erg lastig’, aldus Roetert.
‛Het stroomnet is niet goed op orde’
Accu’s bieden akkerbouwers de mogelijkheid te handelen op drie verschillende energiemarkten. Daarbij gaat het om de Epex-markt (spotmarkt), de onbalansmarkt en de FCR-markt. De Epex-markt is een daghandel, waarbij iedere dag de uurprijzen van de volgende dag worden vastgesteld. De onbalansmarkt is er om netcongestie op te lossen. Daarbij wordt ingesprongen op korte termijn schommelingen tussen vraag en aanbod op het stroomnet (kwartierprijzen). De FCR-markt is bedoeld om de frequentie op het net op peil te houden, waarbij 50 hertz het uitgangspunt is. Voor de handel op deze markten kunnen akkerbouwers contracten afsluiten. ‘Handelen op de onbalansmarkt is het meest interessant’, zegt Roetert. ‘De schommelingen tussen vraag en aanbod zijn groot, met grote prijsfluctuaties tot gevolg. Met een accu kun je daar meteen op inspelen.’
Terugverdienen in vijf jaar
Accu’s zijn er in verschillende gradaties. Een accu met een vermogen van 1 megawatt vraagt volgens Countus een investering van € 700.000 tot € 800.000, waarbij energie-investeringsaftrek mogelijk is (EIA). Aanbieders van accu’s geven aan dat het mogelijk is om dergelijke investeringen binnen vijf jaar terug te verdienen. Roetert plaatst een kanttekening. ‘Daarvoor zijn goede contracten nodig, met de juiste voorwaarden.’ Het precieze rendement is bovendien sterk afhankelijk van de situatie op de energiemarkt. ‘Markten fluctueren. Als ondernemer moet je altijd rendement en risico afwegen’, aldus Roetert.
Pionier in Drenthe
Akkerbouwer Jan Reinier de Jong in het Drentse Odoorn investeerde al in 2015 in een accu met een vermogen van 350 kW. Hij was een van de eerste ondernemers in de agrarische sector die investeerden in energieopslag en geldt als een pionier op dit gebied. ‘In combinatie met onze zonnepanelen zag ik dat destijds als een duurzaam verdienmodel, dat zich zonder subsidie moest kunnen bedruipen’, aldus De Jong. Zoals zo vaak bleek de praktijk een stuk weerbarstiger. De akkerbouwer vertelt eerlijk dat de investering in de accu met een vermogen van 350 kW niet datgene heeft gebracht wat hij ervan had verwacht. ‘Het heeft heel veel moeite gekost om de accu goed aan de gang te krijgen. De energiebelasting en de netwerkkosten hebben een negatieve impact op het verdienmodel.’
De Jong profiteerde bij de aanschaf van energie-investeringsaftrek (EIA) en een subsidie van Provincie Drenthe. Mede daardoor heeft de accu hem uiteindelijk niet veel geld gekost. De Jong is momenteel sceptisch over investeringen op de energiemarkt. ‘Er zijn veel partijen die accu’s aanbieden, maar er wordt nog altijd weinig mee verdiend.’ De ondernemer raadt collega-akkerbouwers aan om accu’s in eerste instantie in te zetten voor de eigen bedrijfsvoering. ‘Denk goed na over het gebruik van de accu en ga in zee met een partij die bekend is in de akkerbouwsector. De basis moet goed zijn. Een accu is een hulpmiddel om binnen je bedrijfsvoering slim om te gaan met energie. Je moet in mijn ogen niet alleen inzetten op rendement op de energiemarkt.’
50 minuten laden
Het koelen en ventileren van de bewaarschuren vraagt veel energie op het bedrijf van De Jong. Op de economisch meest gunstige momenten wordt hiervoor energie uit de accu gebruikt. Dat geldt eveneens voor de twee elektrische laadpalen op het bedrijf. De accu van De Jong heeft een opslagcapaciteit van 300 kWh en een vermogen van 350 kW. Hij kan de accu in ongeveer 50 minuten helemaal laden of ontladen. De Jong overweegt de accu op termijn te vervangen voor een exemplaar met een vermogen van 100 tot 120 kW. ‘Die capaciteit sluit beter aan bij de opbrengst van mijn zonnepanelen.’ Daarvan heeft hij er 1.050 liggen.
Geen vetpot
‘Het stroomnet is niet goed op orde.’ De ondernemer investeerde in een zonnepark van 20 hectare. Het park is eigendom van De Jong Energie BV, waar de ondernemer samen met zijn dochters aandeelhouder van is. Regelmatig komt het voor dat het zonnepark vanwege capaciteitsproblemen wordt afgeschakeld van het net. ‘Daarvoor worden we wel gecompenseerd, maar het is al met al geen vetpot’, zo zegt de ondernemer, die zich gelukkig prijst met de SDE-subsidie op het project.
