Dacht je een goede keus te hebben gemaakt om agrarisch ondernemer te worden, beginnen ‘ze’ je het aan alle kanten lastig te maken. Velen noemen het vrije ondernemerschap en werken in de natuur het grote voorrecht van boer zijn. Maar wat blijft daar van over als ‘ze’ je helemaal aan de ketting leggen? Dat je beknot wordt in je ontwikkelingsmogelijkheden? Dat ‘ze’ je steeds meer middelen afpakken en het steeds lastiger wordt om een gewas gezond af te leveren? Denk alleen maar even aan de enorme concentraties virusoverbrengende luizen en uienvliegen dit jaar. Corrigeren lukt haast niet en je houdt je hart vast hoe dat gaat aflopen. Je zit dan wellicht als jonge ondernemer met je kont op een bult vermogen, maar eigenlijk mag er niets fout gaan, want dan kom je tekort. Ondertussen is de grond in het steeds drukker wordende Nederland zo duur dat
uitbreiden niet kan. Zeker niet als je net een bedrijfsovername rond hebt gemaakt met een financiering die zo hoog is dat je de eerste tien jaar geen kant uit kunt. Leve het boeren in Nederland!
Wat niet helpt, is om in de slachtofferrol te gaan kruipen. Akkoord, ‘ze’ maken je het niet makkelijk en het ene onheil volgt het andere op. En dan proberen ‘ze’ je ook nog eens neer te zetten als milieucrimineel. Je zou er moedeloos van worden. Maar denk dan eens terug aan het moment dat je besloot om agrarisch ondernemer te worden. Wat heeft je er toen toe aangezet om boer te worden? Wat was je drive en motivatie? Is die er nog steeds of moet het een nieuwe impuls krijgen?
Als je bewust gekozen hebt en van te voren wist dat dit erbij hoort, dan moet je niet klagen. Nee, dan moet je er vol voor gaan. Kansen pakken, er scherp bovenop zitten en proberen het net even beter te doen dan de ander. Iedere bedreiging aanpakken en niet uit de weg gaan. Dat vraagt om moed, om lef, om doorzettingsvermogen en een positieve instelling.
Anders is het als je een heel ander beeld had van het ondernemerschap en het nu toch allemaal erg tegenvalt. Je merkt dat je steeds meer moeite hebt om de kop nog omhoog te houden. Dat is niet best. In ieder geval niet iets om te negeren. Soms helpt het om met collega’s of een relatie of adviseur in een veilige omgeving hier over te gaan praten. Om erachter te komen wat het nu is waardoor de energie eruit lekt. Kun je dat proces stoppen en omkeren, zodat je de uitdaging weer aan durft? Dat zou dan mooi zijn, want in veel gevallen is de passie er nog wel maar zit het gewoon niet mee. Het is dan de kunst om die passie weer op het juiste spoor te krijgen. Of misschien wel in te zetten voor iets heel nieuws. Geen tunnel zo donker of er is licht aan het eind.
Jan Lucas Spijkman,
Branchespecialist Akkerbouw Countus accountants + adviseurs
